وجود رودخانه زاینده رود و زمین های مساعد کشاورزی موجب سکونت در این مکان را مهیا ساخت اما زمان مشخصی برای آغاز سکونت مردم در این خطّه مشخص نیست. امّا آنچه هست لفظ «چَم گُردان» فارسی است و احتمال قریب به یقین مربوط به پیش از اسلام بوده است. اگر تاریخ چمگردان را ورق بزنیم به نام بِـوِه «Beveh » برمی خوریم که این نام، نام روستایی درغرب چمگردان کنونی بوده که درزمان آبادی برای خود آب و ملک مشخص و قلمرو معیّن داشته‌است و بنابر نقل گذشته گان محلّی این روستا باحمله افغان‌ها درپایان دوره صفوی وبه قولی باحمله مغول ویران شده و اندک بازماندگان آن به مناطق دیگر کوچ کرده اند.

گفته می‌شود که چمگردان، هم‌زمان با «بوه» ایجاد شده وپس از ویرانی بوه با جذب مهاجران آن گسترش یافته‌است و امروز نیز مزارع کشاورزی موجود در چمگردان، عناوینی مانند «صحرای بوه» و «صحرای گُردان» دارند واین، خود، گویای جدایی جغرافیایی این دو آّبادی قدیمی است. قدیمی ترین نقطه مسکونی شهر جایی است به نام «قلعه حمام» یا قلعه پائین که در محدوده روبروی مسجد صاحب الزمان قرار داشت. پس از آن در اطراف قلعه حمام، ساختمان ها به طرف غرب و تا نزدیکی بازارچه گسترش یافت و بعدها در طرف مشرق نیز خانه هایی تا قلعه اربابی ساختند. از این به بعد گسترش چمگردان به طرف شمال و با سرغعتی کمتر در مغرب نیز در حال رشد بود. باید به این مهم توجه داشت که از قدیم الایام، چمگردان به دو محله بالا و پائین تقسیم می شد که احتمالاً بالا و پائین با چگونگی عبور زاینده رود از جنوب چمگردان ارتباط داشته است به این معنی که محله ای که در بالادست رودخانه  بود به محله دیگر را محله پائین می گفتند در وسط این دو محله که در مجاورت مخابرات کنونی است و قبرستان کودکان قرار داشته که بعدها به میدانی تبدیل شد که از آن برای انجام نماز عید فطر و احتمالاً عزاداری عاشورا استفاده می شده است به همین دلیل در این میدان منبری از گل ساختند که به این مناسبت به این میدان «منبر گلی» نیز می گفتند .